Portrety reżyserów – Miloš Forman

Jan Tomáš Forman urodził się w 1932 roku w Čáslaviu. Jego rodzice zginęli w obozie koncentracyjnym, jednak w odróżnieniu od innych dotkniętych w ten sposób artystów nigdy nie poczuł potrzeby, by poruszyć ten temat w swojej twórczości. W latach 60tych XX wieku stał się jedną z czołowych postaci tzw. „czeskiej nowej fali”, jednak był jedynym z artystów, któremu udało się przebić poza granice ówczesnej Czechosłowacji. Nie jest artystą płodnym – w trakcie 45 lat swojej kariery nakręcił zaledwie 13 filmów.

Jego trzeci film – „Miłość blondynki” – zdobył nagrody na festiwalach w Locarno i w Wenecji. Ostatnim czeskim obrazem było dziełko „Pali się, moja panno”, nafaszerowane typową dla reżysera ironią i charakterystycznymi postaciami. Film zdobył nominację do Oscara i stanowił dla Formana bilet do studio filmowego Paramount.

Chociaż amerykańska premiera niezbyt się udała, film „Odlot” spotkał się z zerowym zainteresowaniem, Forman postanowił pozostać już w Stanach – w związku z właśnie odgrywającymi się wydarzeniami 1968 roku raczej trudno mu się dziwić. Zbierał siły przez siedem lat, po czym uderzył z całym impetem. „Lot nad kukułczym gniazdem” wzbudził zasłużony zachwyt zarówno widzów, jak i krytyków. Posypały się nagrody – oprócz pięciu Złotych Globów „Lot…” jako jeden z trzech filmów w historii kina zdobył pięć najważniejszych statuetek (film, reżyseria, scenariusz, główna rola męska i kobieca). Od tego czasu reżyser już nigdy nie musiał się troszczyć o środki na realizację nowego projektu. Chociaż cechowało go wspominane powyżej raczej powolne tempo produkcji, każdy kolejny film przykuwał uwagę publiczności, co nie zawsze udaje się nawet największym. Pod koniec lat 70tych zrealizował hippisowski musical „Hair”, umieszczany do dziś na szczytowych pozycjach w rankingach gatunku filmu muzycznego. Po udanym „Ragtime” przyszedł następny oszałamiający sukces – „Amadeusz” zdobył aż 8 Oscarów. Od tego czasu Forman jeszcze trzy razy poświęcił się biografiom kontrowersyjnych osobistości. Burzliwe życie słynnego popularyzatora pornografii opisał w filmie „Skandalista Larry Flynt”, „Człowiek z księżyca” to portret komika Andy’ego Kaufmana, dwa lata temu powstał historyczny film „Duchy Goi” pokazujący słynnego malarza zmagającego się z zawieruchą inkwizycji i najazdu bonapartystów na Hiszpanię.

Pomimo sukcesów ciągle wraca pracować do kraju – w zeszłym roku przy współpracy z synami-bliźniakami przygotował w Teatrze Narodowym entuzjastycznie przyjęte przedstawienie „Dobře placená procházka“, oparte na jazz-operze Suchégo i Šlitra z lat 60tych.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *